Fastfood ve Sofra Adabı
Fastfood şirketlerinin bize sunduğu çevrimiçi sipariş seçeneğinin Türkiye’de büyük şehirlerdeki toplumun sofra düzenini nasıl etkilediği güncel bir soru olarak yer almaktadır. Yeni teknolojilerin yükselişi, internetin sunduğu yüksek hacimli olanaklar ve küresel etkileşimin artışıyla birlikte fastfood şirketlerinin bize sunduğu yemek siparişi seçeneği ve siparişlerin hızı da yükseldi. Büyük şehrin rehavetine kapıldıkça da koşuşturma arasında telefonumuzdan söylediğimiz hızlı, pratik yiyeceklerden vazgeçemez olduk. Dolayısıyla bütün bu fastfood şirketlerinin sağladığı olanaklar aile yapımıza bağlı olarak, sofra adabımıza iş, ekonomi ve birey yönünden yansıma göstermiştir.
Kente yakın yerlerde yaşayan ve ekonomik düzeyi yüksek olan ailelerin büyük oranda farklı işlerde ve birbirlerinden uzak yerlerde çalışmalarıyla birlikte aile bireylerinin kendi aralarında işbölümü yaparak sofra etrafında toplanmaları, kırsal kesimde yaşayan ve gelir düzeyi düşük ailelere oranla daha meşakkatli olmakta. Ekonomik düzey ve aile yapısıysa sofra adabını ve çevrimiçi sipariş alışkanlığımızı etkileyen önemli faktörlerin başında gelmektedir. Ekonomik gelir düzeyi düşük aileler için uzun çalışma saatlerinin aile hayatına etkisinden ve düşük gelir düzeyinin ihtiyaçlara dahi karşılık verememesinden ötürü, çevrimiçi seçenekli fastfood şirketleri genellikle ilk tercih olmuyor.
Hâl böyle olunca da ekonomik gelir düzeyi yüksek ve iş yeri problemi yaşayan aileler çevrimiçi sipariş olanağını daha çok tercih etmek durumunda bulunuyor. Çevrimiçi fastfoodun ailelerin ekonomik düzeyine ve yaşadıkları yerleşim yerlerine olan etkisi için bu yorumları yapabiliriz. Sofra ise aile için sembolik bir önem taşımaktadır. Aile fertlerini bir araya getirerek herkes için işbölümüne dâhil olmasını sağlayan bir yapıdır. Aileler için işbölümünde yer alan aile fertlerinin sayısı ve işbölümünde üstlendiği roller değişiklik gösterebilir. Çekirdek ailede işbölümünde genellikle anne yemek yapma işini üstlenirken, baba ve çocuklar işbölümüne katkı da bile bulunmayabilirler ya da baba yemek yapma işini üstlenebilir. Aileden bahsederken aile içindeki fertlerin kimlerden oluştuğu önemlidir. Bu aileler bir evde yaşayan iki arkadaştan, mavi yakalı çok çocuklu ya da çekirdek aile ve akrabalardan oluşan geniş aileleri kapsayabilir. Dolayısıyla aile yapısı sofra düzeni ve dışarıdan yemek söyleme alışkanlığının üzerinde oldukça etkili bir faktördür. Gününün çoğunu dışarıda ve ayrı geçiren aile fertleri için akşam eve gelindiğinde masa etrafında toplanmak bir adettir. Dolayısıyla sofra aile için birleştirici bir etki yaratarak paylaşmayı ve bir arada olmayı sembolize eder.
Ekonomik düzeyi orta ve yüksek, kente yakın yaşayan ailelerin yemek tercihleri çevrimiçi fastfood yönlü olsa da elbette ki fastfood tercih etmeyen, işbölümü yaparak sofra etrafında vakit geçirmeyi tercih eden aileler olacaktır. Ya da ekonomik düzeyi düşük olmasına rağmen fastfood şirketlerini tercih eden, işbölümü yapmaktan kaçınan aileler de olacaktır. Yaşadıkları yere göre ya da ekonomik düzeylerine göre ailelerin yemek ve sofra geleneği için olan tercihlerini tam olarak sınırlandıramayız.
-Burcu Gürhan
Comments